Dizze tekst fan Marguerite Porete waard feroardiele troch de Tsjerke en ferbaarnd, hoewol't it jierren letter wer opdûkt, nei alle gedachten skreaun troch in oar. Pas yn de 20e iuw waard it wer goed oan Porete taskreaun.
As Begijn imitearre Porete (en har manlike tsjinhingers bekend as Beghards) it libben fan Jezus troch frijwillige earmoed, soarch foar earmen en siken, en religieuze tawijing. De Begijnen/Beghards wiene yn de 13e-16e iuw aktyf yn de Lege Lannen. Se wennen yn semy-kleasterlike mienskippen. Se swarden net te trouwen salang't se as Begijnen libbe, mar koene elk momint fuort.
Porete skreau har skuorre dialooch tusken de siel en ferskate oare entiteiten (leafde, reden, ensfh.) hoflike leafde styl fan romantyske poëzij. De passaazjes lykje mei opsetsin dûbelsinnich genôch om wikseljende ynterpretaasjes mooglik te meitsjen.
De úttreksels hjirûnder ropt de mooglikheid op dat Porete wiisde op it geastlike potinsjeel yn 'e hillige feriening fan partners. Porete makket ûnderskied tusken houliken fan 'e wil en geastlike fakbûnen dy't net ûnderwurpen binne oan konvinsje. Se hint op in rol foar in leafste en in selsleaze feriening dy't blykber de leafhawwers yn ien oplost - yn 'e heul ferbûn mei gjin fierdere langsten. Se neamt ek geastlik "iten" dat mooglik makket net-dual waarnimming. En se markearret de needsaak foar behearsking oer it lichem om de geast te befrijen.
Beskikberens
Eksperten
Nou binne it yndied dy't by my yn 'e skuld steane, seit de Siele to Reden, en mei rjocht, hwent de eale hoflikheit fan myn man soe my net mear yn jins slavernij noch yn in oar scoe litte; want de echtgenoat moat ek syn breid, dy't er troch syn wil útkard hat, befrije. ... Wat der dien wurdt, docht de leafde sels, want fan mysels kin ik neat dwaan, útsein as myn leafste sels it yn my docht.
Jo binne yndie yn dat iene frije wenplak kommen, dêr't nimmen ynkomt as hy net fan jo soarte is ... De Siele sprekt oer har leafste en seit: Hy is, seit dizze Siele, en it ûntbrekt dit net; en ik bin net, en sa wit ik gjin gebrek. En hy hat my frede jown, en ik libje net útsein troch frede, dy't yn myn siel berne is út syn jeften, sûnder tinken; en sa kin ik neat dwaan as dit my net jûn wurdt. Dit is myn alles en myn better. Sa'n steat fan wêzen makket ien leafde en ien wil en ien wurk om yn twa natueren te wêzen. (klam oanjûn) ...
Haadstik 58. Hoe the Sielen brocht nei Neat binne yn 'e fyfde steat mei har leafste
Och, om Gods wille, seit Reden, wat hawwe Sielen sa Neat brocht om to jaen?
Jaan? seit Leafde. Wier, seit de Leafde, wat God ek hat. De siel dy't sa is is net ferlern noch forlitten, mar leaver is yn vervoering mei har leafste yn 'e fyfde steat fan wêzen. Dêr wankelet se net; ja, faaks wurdt se yn 'e sechsde tastân ophelle, mar dit duorret har net lang. Want it is in iepeningssnelle as in bliksem en in flugge sluting dêr't men net lang yn bliuwe kin, en dêr koe se ea in learaar fan hawwe kinne. De ferrassing fan dizze iepening sa't se makke is en ferbrede troch de frede fan har wurk, makket de Siele, sa lang as dy frede duorret dy't har jûn wurdt yn dizze iepening, as it wer tichtsmiten, sa frij en sa aadlik en ûntslein troch alle dingen dy't, wa't harsels yn 'e frijheid yn dizze fyfde steat bewarre bleaun nei't dit har oerfallen wie en net yn 'e fjirde weromfoel, harsels yn grutte frede fine soe, want yn 'e fjirde steat is der wol, en yn 'e fyfde steat is der gjin. (klam oanjûn) ...
Dizze leafde wêrfan wy prate is de feriening fan leafhawwers, en it oanstekken fan fjoer dat sûnder azem baarnt. (aksint oanbean)
...Yn myn geheime keamer, dêr't gjinien ynkomt, útsein as hy goed fit is, sa't jo my sizze sille hearre. Nimmen is myn leafste, seit Godlike Leafde, útsein har dy't net bang is om te ferliezen of te winnen, útsein allinich om my te behagen, want oars soe se om harsels dwaande wêze en net om my, dêr't se net mei wêze soe; en gjin spouse fan my koe dwaande wêze mei harsels.
Har namme is 'Pure' 'Celestial' en 'Bride of Peace'. Hwent hja sit yn 'e djipten fan 'e delling, dêr't se de top fan 'e berch sjocht, en dêrwei sjocht se de top fan 'e top. Gjin ynbrekker kin dêr ynbrekke, en dêr pleatst de wize syn skat fan feiligens: dat is de godlike Leafde syn jefte fan feriening, en dizze feriening jout har de frede, en syn hearskippij jout allinich iten oan dyjingen dy't yn it libben fan 'e gloarje binne, en dit is it iten fan myn útkarde breid, seit Leafde, dy't 'Mary of Peace' is en se 'Mary of Peace' is, om't se wurdt fiede troch Perfect Love. (klam oanjûn) ...
Oan dyjingen dy't de slaven fan 'e natuer binne ... Och, jo skiep, seit dizze siel, hoe lykje jo ferstân op dat fan bisten! ... Nimmen kin dingen sjen dy't godlik binne, salang't hy dwaande is mei of belutsen is by tydlike dingen.
Learet Porete ek dat it realisearjen fan net-dûbele waarnimming troch feriening mei it godlike ferline sûnden sinleas makket, om't it materiële fleantúch no net mear as in toanielstik wurdt sjoen?
De siel hat gjin skamte foar har sûnden.
Warskôget Porete dat frijheid fan 'e geast behearsking oer it lichem fereasket? Sûnder behearsking oer it lichem bliuwt de ynwijde ûnrêstich en twifelich en kin gjin frijheid hawwe. Hat se protestearre tsjin in partner syn omwegen, en beklage wat se koenen hawwe berikt tegearre mei masterskip? Of har lêzers tariede op it ynderlike konflikt dat yn 't earstoan leart om leafde te meitsjen sûnder klimaks? Of?
En lit ek al dyjingen, nei wa't de leafde har boaden stjoert, witte dat as se dan wegerje wat de deugden freegje troch har innerlike wêzen, dy't behearskje moat oer syn lichem, hja sille nea meitsje harren frede mei de hearsker dy't stjoert it boadskip, mar hja scille yn hjar kennis slein en ûnrêstich wirde en mei hjarsels belêste wirde, fanwegen hjar gebrek oan fertrouwen. ...
En om't do hast myn boaden en de deugden net harke, doe't ik troch harren dyn lichem ûnderwurpen woe en dyn geast frijmeitsje woeen ek, seit de Leafde, om't jo har net neikomme, doe't ik jo frege troch de subtile deugden dy't ik jo stjoerde en troch myn ingels, troch wa't ik jo opdroegen haw, kin ik jo net mei rjocht de frijheid jaan dy't ik haw, want it soe net gewoan wêze om dat te dwaan. En as jo harke hiene, seit Leafde, doe't ik dy frege, de winsken fan 'e deugden dy't ik stjoerde en myn boaden troch wa't ik jo oanmoedige, jo soene as rjocht hawwe de frijheid dy't ik haw.
... Wier, seit dizze siel, myn lichem is swak en myn siel is bang. Hwent ik bin faek benaud, seit hja, oft ik it siikje of net, troch dizze beide natueren, as dy frij binne net en kin sa'n muoite net hawwe. (klam oanjûn)..
Haadstik 78. Hoe't dejingen dy't de learen fan 'e folsleinens net folge hawwe, troch harsels oant de dea ta beswieren bliuwe.
Jo hawwe de learen fan 'e folsleinens net folge, wêrmei't ik jo oanmoedige om jo frij te meitsjen fan jo lesten yn 'e blom fan jo jeugd. En dochs hawwe jo noait ree west om te feroarjen, en jo hawwe noait ree west om hjir wat oan te dwaan. Jo hawwe leaver altyd wegere wat ik frege, dat ik jo bekend makke troch sokke foarname boaden, lykas jo earder heard hawwe. En sokke minsken, seit Leafde, bliuwe troch harsels oant de dea ta beswier.
Och, wier, seit Leafde, as se wol west hiene, dan wiene se frijmakke fan dat dêr't se troch binne en sille wêze yn sa'n grutte slavernij en mei sa'n bytsje winst; dêr't se, as se reewilligens fan west hawwe, foar sa'n lytse kosten frijlitten wurde soene. Wier, sa lyts, seit de Leafde, om harsels te setten wêr't ik se woene, sa't ik har sjen liet troch de Deugden, waans funksje dit is.
Ik sis, de Leafde seit, dat hja allegearre frij west hiene yn siel en yn lichem, as hja myn rie folge hiene, troch de Deugden, dy't harren myn wil fertelden en wat hja dwaen moasten, seit de Leafde, ear't ik yngean koe se mei myn frijheid. ... En as sa'n sinne yn 'e siel is, en sokke strielen en sa'n glâns, hat it lichem gjin swakte mear en de siel gjin eangst mear.
Sjoch ek