Bruorren fan 'e Frije Geast

Hjir binne wat yntrigearjende oanwizings oer in ketter seksuele praktyk út 'e Midsieuwen, wêrfoar't men op' e hikke baarne koe. De earste oanwizing komt fia in Aldous Huxley-essay oer de bruorren fan 'e frije geast:

Yn syn monografy oer It Millennium fan Hieronymus Bosch Wilhelm Fränger hat in protte ynteressant materiaal oer de Adamiten byinoar brocht. Se oefenje, wy leare, a modum specialem coendi, in spesjale foarm fan ynteraksje, dy't identyk wie mei Noyes syn manlike kontinint of de coitus reservatus tastien troch roomsk-katolike kasuisten.

Dit soarte fan geslachtsferkear, se ferklearren, wie bekend oan Adam foar de fal en wie ien fan 'e komponinten fan it paradys. It wie in sakramintele hanneling fan woldiedigens en, tagelyk, fan mystike kennis, en, as sadanich, waard neamd troch de bruorren 'akklivitas'- it omheech paad.

Neffens Aegidius Cantor, de lieder fan 'e Flaamske Adamiten yn 'e earste jierren fan 'e fyftjinde ieu, "kin de natuerlike seksuele hanneling op sa'n manier plakfine dat it yn wearde gelyk is oan in gebed yn 'e eagen fan God."

In Spaanske oanhinger fan 'e Adamiteske ketterij ferklearre, by syn proses dat "nei't ik earst omgong mei har [de profetesse Francisca Hernandez] hie foar sa'n tweintich dagen, ik koe sizze dat ik mear wiisheid leard hie yn Valladolid dan as ik studearre hie. foar tweintich jier yn Parys. Want net Parys, mar allinnich it Paradys koe sokke wiisheid leare."

Fränger bea it rekord fan in 1411-proef oan om Karmeliten friar Willem van Hildernissen op te laden fan ketterij. Van Hildernissen wie ien fan 'e lieders fan in radikale sekte, "Bruorren en susters fan' e Frije (as Hege) Geast" aktyf fan it Rynlân oant Nederlân.

Likegoed makken se ûnderinoar in bysûndere wize fan diskusje [wêryn] se de hanneling fan seksuele uny 'de wille fan it paradys' neame, of, mei in oare namme, 'de wei nei de hichten' (akklivitas). En op dizze manier sprekke se oer sa'n lustige hanneling mei oaren, dy't it net begripe, yn in foardielige sin.

Neffens de biograaf fan Bosch, Virginia Pitts Rembert (Hieronymus Bosch, pp.43-44, 55), gie Fränger derfan út dat de leden fan 'e sekte tegearre wennen neffens hege morele wearden. "De strangste hilliging fan 'e leafde" wie de manier wêrop se de minsklike folsleinens berikke koene yn Adam en Eva. Fränger fûn in oare oanwizing yn 'e postúm proses fan in oar lid fan 'e Bruorren. "Hy oefenet in spesjale modus fan geslachtsferkear, mar net yn striid mei de natuer, wêrfan hy seit dat it dy fan Adam yn it paradys wie." It koe wurde beoefene yn perfekte ûnskuld, it leverjen fan pure wille dy't net besmoarge wurde troch in gefoel fan skamte.

Fan dat ynsjoch folge it (yn Fränger's opfetting) dat de ketters leauden dat om't de minske is makke yn Gods byld, hy allinich kin trochstean yn dizze paradyslike steat troch in sublimeare leafde te dwaan. "De natuerlike seksuele hanneling koe op sa'n manier plakfine dat it yn wearde gelyk wie oan in gebed yn 'e eagen fan God." De hanneling soe sa suverje yn 'e holle "dat it net langer wurde field as in fernederjende dierlike hanneling, mar as de útdrukking fan in ferheffend, godlik, kreatyf prinsipe."

It is mooglik dat sokke Gnostyske ideeën as teksten yn sirkulaasje wiene yn 'e gebieten wêr't de Frije Geast bloeide fanwegen de Katharen, waans oanpak fan it kristendom syn woartels hie yn it Easten. Miskien wiene dy mei opfettings dy't lykje op de Kataren op in stuit sterk yn Noard-Jeropa - Flaanderen, it Rynlân, Keulen - de regio's dêr't de Frije Geast it sterkst ferspraat. Ien teory is dat weromkommende krúsfarders sokke ideeën werom brochten fan har reizen yn it Midden-Easten. Guon beweare dat de Knights Templar (en miskien har opfolgers) ferlykbere learingen hawwe.

 

Sjoch ek