Onlangs raakte een kennis verbijsterd door de merkwaardige, maar verrassend veel voorkomende bewering dat mannen die proberen hun pornogebruik te verminderen door zich aan te sluiten bij online zelfhulpherstelforums “fascisten, vrouwenhaters en blanke supremacisten” zijn. Hoe kreeg zo’n ongebruikelijk concept grip? Het kan worden herleid tot een Duitse arts, wijlen Wilhelm Reich, en zijn ingrijpende opvattingen over seks.
Reich werd in 1897 in Duitsland geboren en stierf in 1957 in de gevangenis in de Verenigde Staten na een dramatisch leven, waarvan het grootste deel raakvlak heeft met deze functie. Eerder in zijn leven hoopte Reich op betere dingen van het communisme, maar besefte uiteindelijk dat het een catastrofe was. Hij maakte de ellende en verwoesting van de Eerste Wereldoorlog mee. Hij walgde ook van de nazi's en hun gedupeerde aanhangers. Terwijl hij worstelde om al deze chaos te begrijpen, kwam hij tot de conclusie dat de terugkerende onrust in de mensheid op een fundamenteler niveau dan op het politieke niveau zou moeten worden aangepakt. Hij stelde zijn vertrouwen in de wetenschap... of beter gezegd, in zijn interpretatie ervan.
Reichs hypothese
Reich concludeerde dat de reden waarom mensen de Führers volgden dezelfde reden was waarom ze niet konden voldoen aan de onbaatzuchtigheid waarop de onderliggende principes van het communisme onvermijdelijk berustten. De oorzaak van de problemen van de mensheid was simpel: Hun seksualiteit was onderdrukt toen ze nog kinderen en adolescenten waren.
Volgens Reich bracht gehoorzaamheid aan ouders en religieuze autoriteiten met betrekking tot seksuele zelfdiscipline schapen voort. Dat wil zeggen, slaven van autoriteit die niet voor zichzelf kunnen denken of hun collectieve belangen kunnen zien. Volgens Reich kwamen homoseksualiteit, brutaliteit en alle vormen van seksuele perversie voort uit het feit dat adolescenten niet vrijelijk toegang hadden tot anticonceptie en tot een 'alles wat ze konden eten'-buffet van losse seks. Er bestond niet zoiets als te veel. Volgens Reich zou zijn programma vrijwel gezonde, liefdevolle relaties garanderen.
Het was voorspelbaar dat Reich de rest van zijn leven aan verwante zaken wijdde. Zoals het onderschrijven van masturbatie in de kindertijd, seksuele vrijheid van adolescenten, affaires en ongecommitteerde seks. Gedeeltelijk deed hij dit door te hameren op de wetenschappelijke voordelen van het orgasme zelf. Later onderzoek heeft de kracht van deze voordelen niet op overtuigende wijze bevestigd. Meer in een ogenblik.
Ondanks de wijdverbreide kritiek verspreidde Reichs orgasmetheorie zich wijd in Europa en de Verenigde Staten. Sterker nog, enthousiastelingen in elke nieuwe generatie zijn maar al te blij om te geloven dat een orgasme zo heilzaam is – en onderdrukking zo gevaarlijk – dat frequente masturbatie en losse seks praktisch burgerplichten zijn! Veel jonge mensen hebben nog nooit van Reich gehoord. Toch hebben ze zijn overtuigingen van ouders en leeftijdsgenoten geïntegreerd... precies zoals Reich het voor ogen had.
Wat Reich goed had
Reich had gelijk toen hij mensen aanmoedigde verder te kijken dan dogma’s en wetenschappelijk over seks na te denken. De wetenschappelijke methode vereist echter experimenten met een open geest... en een heldere beoordeling van de werkelijke resultaten.
Als het gaat om het beheersen van seksueel verlangen, zijn te veel van ons opgehouden met experimenteren en objectief beoordelen. In plaats daarvan vertrouwen we zelfgenoegzaam op aannames die opnieuw zijn verpakt door autoriteiten – of ze nu seksueel of religieus zijn. Hun ‘onbetwistbare waarheden’ worden op hun beurt versterkt door impulsen die voortkomen uit onze onnadenkende genetische programmering van zoogdieren (die is geëvolueerd om genen te verspreiden en de genetische diversiteit met nieuwe partners te vergroten, en niet om ons welzijn te garanderen).
Reich had zeker ook gelijk toen hij concludeerde dat het pathologisch was om vol te houden dat iemands eigenwaarde of de liefde voor zijn schepper afhangt van het strikt vermijden van masturbatie en seks die niet bedoeld is voor voortplanting. Niemand mag slaafs vasthouden aan simplistische regels die alleen maar innerlijke conflicten veroorzaken of aanleiding geven tot destructieve schuldgevoelens. Aan de andere kant mogen mensen ook niet kritiekloos vasthouden aan gebrekkige seksuologische principes wanneer hun zwakheden aan het licht komen. Blinde, niet-onderscheidende naleving maakt ons inderdaad vatbaar voor manipulatie door dubieuze autoriteiten.
We hebben een vrije wil en het is aan ons om te beslissen hoe we met ons seksuele verlangen omgaan. Geen enkele externe spirituele autoriteit veroordeelt ons voor onze keuzes (zelfs als het rechtssysteem en onze medemensen dat wel doen). Niemands inherente waarde als persoon of als vonk van het goddelijke (afhankelijk van je geloofssysteem) verandert als gevolg van de manier waarop ze hun seksleven (verkeerd) beheren. Dat gezegd hebbende, vormen seksuele keuzes en seksuele zelfbeheersing op krachtige wijze onze percepties, prioriteiten en projecties op de wereld om ons heen.
Het ontbrekende element, dat Reich tevergeefs probeerde te verschaffen, is een helder begrip van de fysiologische, psychologische en ethische gevolgen van onze seksuele keuzes. De meesten van ons denken momenteel dat het niet waarschijnlijker is dat seks onze perceptie en prioriteiten zal veranderen dan welke andere jeuk dan ook. Deze veronderstelling is naïef simplistisch.
Wetenschappers beginnen nu de impact ervan te ontrafelen de krachtige nawerkingen van een orgasme. Indirect beïnvloeden ze sterk de mate waarin onze gedrag is ethisch, liefdevol, egoïstisch, kortzichtig, enzovoort. Het allerbelangrijkste is dat wat ons gedrag zaait, bepaalt wat we oogsten. Seksuele keuzes zijn dus niet triviaal; ze hebben diepgaande implicaties.
Ten slotte had Reich ook gelijk dat geliefden geen ouders mochten worden zonder de intentie een kind te creëren en te onderhouden (geboortebeperking). Ongeliefde kinderen groeien op tot liefdeloze volwassenen.
Reichs grootste fout
Seks is dat inderdaad mogelijk een pad naar meer welzijn, precies zoals Reich geloofde. Hij maakte echter een fout die nog steeds weerklinkt toen hij concludeerde dat de voordelen van seks voortkomen uit een orgasme – alleen maar omdat het op betrouwbare wijze tijdelijke verlichting biedt van seksuele spanning.
Zijn fout was begrijpelijk. Net als een orgasme wordt het eten van iets zoets op dat moment als intens lonend ervaren. Toch kan een teveel aan suiker het verlangen naar méér opwekken, gezonder voedsel langzamerhand onaantrekkelijker maken en zelfs aanleiding geven tot een dwangmatige consumptie van junkfood. Een orgasme, een nog intensere beloning, brengt een soortgelijk gevaar met zich mee.
In feite komen veel van de voordelen die Reich aan een orgasme toeschreef waarschijnlijk voort uit intimiteit. Dat wil zeggen, vanuit hecht, vertrouwd gezelschap en het uitwisselen van verlangen en genegenheid. Niet louter vanuit een kortdurende, egocentrische verlichting van seksuele spanning.
Een orgasme is overigens maar één manier om seksuele spanning te verlichten. Dat geldt ook voor niet-doelgericht vrijen – met of zonder geslachtsgemeenschap – zoals Synergie vrijen. Interessant, Douglas Wile PhD merkte op dat de oude Chinese taoïsten het van harte met Reich eens zouden zijn geweest dat seks een essentiële bron van welzijn is. Ze zouden echter ook tot de conclusie zijn gekomen dat hij het ware potentieel ervan volledig miste:
Voor Reich is de functie van een orgasme het ontladen van seksuele spanning, en de volledige orgastische potentie wordt gekenmerkt door ‘onvrijwillige spiersamentrekkingen’ en ‘vertroebeling van het bewustzijn’. Het gevoel van genot ontstaat door het afnemen van de spanning en het terugkeren naar evenwicht. Dit maakt voor de Chinezen een verdovend middel van seks. Voor hen zijn contact en opwinding de meest fundamentele biologische behoeften, niet een orgasme. De energie die vrijkomt tijdens seks mag niet uit het lichaam worden afgevoerd, maar moet worden gedeeld met het organisme als geheel, en in het bijzonder met de hersenen. Dit resulteert in een staat van spirituele verlichting (shen-ming), waarvan men kan zeggen dat het diametraal tegengesteld is aan Reichs “vertroebeling van het bewustzijn”. De spirituele ‘irrigatie’ die de Chinese seksuele yogi’s ervaren, staat ver af van de westerse wateren van vergetelheid.
Onderzoek ongedaan gelaten
Helaas heeft de verkeerde veronderstelling van Reich objectief seksonderzoek decennialang belemmerd. Seksuologen gaan er simpelweg van uit dat een orgasme enorme voordelen heeft. Zeker, ze onderzoeken soms de voordelen die ermee gepaard gaan sex. Zowel zij als de reguliere pers schrijven vervolgens artikelen waarin wordt gesuggereerd dat de sleutel tot deze voordelen voortkomt uit orgasme-tijdens-seks. Als gevolg hiervan verwart onze samenleving seks nu met een orgasme, zonder enig kritisch nadenken.
Onderzoekers op het gebied van de seksuologie zijn merkwaardig genoeg niet bereid gebleken om de effecten van geslachtsgemeenschap te scheiden van de effecten van een orgasme. In de zeldzame gevallen dat ze dat doen, blijkt dat dit zo is niet waar dat meer orgasme is beter. In feite neemt de tevredenheid af of blijft statisch na meer dan één keer per week seks (men veronderstelt seks met een orgasme). En uit onderzoek blijkt dat er waarschijnlijk veel voordelen voor geliefden uit voortkomen vertrouwelijkheid zelf. Regelmatige geslachtsgemeenschap zonder veelvuldig orgasme kan dus onverwachte geschenken opleveren.
Er is nog een ongelukkig resultaat van Reichs blunder. Jonge mensen geloven dat ze dezelfde impulsen voor hun welzijn krijgen als verliefde stellen die zich bezighouden met voortdurende intimiteit – simpelweg door te masturberen onder invloed van online prikkels, of door informele contacten te leggen.
Als ze rusteloos en ontevreden blijven, proberen ze doorgaans nog harder om hun jeuk op Reichs manier te krabben. Ze begrijpen niet wat ze eigenlijk missen: hecht, vertrouwd gezelschap, de mogelijkheid om voor elkaar te zorgen en regelmatige uitwisselingen van liefdevolle aanraking. Sommige escaleren tot extremere of riskantere stimulatie, soms met ernstige gevolgen. Al met al neemt hun seksuele spanning toe. Niet gekalmeerd, zoals Reich beloofde dat het geval zou zijn.
Tragisch genoeg lijken hun ijverige trainingssessies met niet-menselijke vervangers hun seksuele opwinding vaak te conditioneren tot kunstmatige vervangingen. Hoe meer mensen (van welke leeftijd dan ook) voor hun seksuele welzijn uitsluitend afhankelijk zijn van orgasmes die zijn ontwikkeld met supernormale sekshulpmiddelen, zoals online stimuli en seksspeeltjes, hoe minder opwindend ze echte partners kunnen vinden.
Wanneer de geliefden van vandaag do contact maken met partners, vinden ze seks vaak onbevredigend. Misschien raken ze niet normaal opgewonden, vinden ze seks met een partner saai, of vinden ze het moeilijk om een hoogtepunt te bereiken. Hartverscheurend genoeg concluderen sommigen dat ze aseksueel zijn of aan een andere aangeboren handicap lijden. Ze hebben hun seksuele reactie geconditioneerd, niet op mensen, maar op video's en objecten.
Opnieuw lijken onderzoekers terughoudend om experimentele interventies te ontwerpen die het herstel van de seksuele gezondheid van degenen die sekshulpmiddelen gebruiken, contrasteren met degenen die ermee stoppen. De mensheid blijft dus verbijsterd door de onbevredigende resultaten ervan.
Resultaten beoordelen
Mensen lijken het meest effectief te leren via geleefde ervaring. Zo herkennen we wat er moet worden geschrapt of bijgewerkt. In die zin heeft Reich de mensheid een dienst bewezen door te veronderstellen dat een willekeurig orgasme de gevoeligheid van de mensheid voor het fascisme en andere problemen op een fundamenteel niveau zou oplossen.
Dankzij zijn vastberaden promotie (en het seksuologische beroep waartoe dit heeft geleid) heeft de mensheid tientallen jaren besteed aan het met indrukwekkend enthousiasme testen van de hypothese van Reich. Het wordt tijd dat we onze collectieve resultaten objectief bekijken. Zonder verwijzing naar bestaand religieus of academisch dogma.
In feite zou Reich zelf geschokt zijn door de seksuele verwoestingen van vandaag. Ondanks de wijdverbreide seksuele bevrijding zijn de onsmakelijke gevolgen die hij ooit toeschreef aan onvoldoende seksuele vrijheid even extreem als altijd, en veel mainstreamer.
Heeft Reichs voorgestelde oplossing het fascisme afgewend? Zijn de mensen beter in staat hun ware belangen te onderscheiden? Of verminderde spanning, waardoor het fysieke en psychologische welzijn verbetert?
Of zijn we er heel goed in geworden om een orgasme te bewerkstelligen, terwijl we jammerlijk onwetend zijn van de gezondheidsbevorderende voordelen van nauw vertrouwd gezelschap, onbaatzuchtigheid en regelmatige genegenheid? Hebben de emotionele isolatie en zelfingenomenheid die het gevolg zijn van het nastreven van solo- en losse seks ons kwetsbaar gemaakt voor profiteurs die sekshulpmiddelen verkopen? Dragen eenzaamheid en egocentrisme bij aan de historisch hoge cijfers van stemmings- en psychische stoornissen vandaag de dag?
Zilveren omlijning
We kunnen Reich bewonderen voor zijn pogingen om de kwalen van de mensheid te genezen, vooral gezien wat hij heeft meegemaakt. En het zou natuurlijk geweldig zijn geweest als hij gelijk had gehad! Zijn oplossing was zeker gemakkelijk te implementeren, gezien hoe graag onze genetische programmering ons aanzet tot seksuele opwinding.
In ieder geval heeft hij de mensheid een groot plezier gedaan door het onderwerp seks en de noodzaak om de gevolgen ervan te onderzoeken voor het voetlicht te brengen. De mensheid kon niet leren haar ware potentieel aan te boren terwijl het onderwerp feitelijk verboden terrein was.
Helaas had hij ongelijk als hij stelde dat de voordelen van een orgasme zwaarder wegen dan de voordelen van intimiteit. En het is waarschijnlijk dat zijn fout enorm lijden heeft veroorzaakt (niet in de laatste plaats in zijn eigen turbulente, tragische leven). Als onze experimentele resultaten er echter voor zorgen dat we achter zijn aansporing staan en zijn waarschuwing opvolgen dat we het dogma opzij moeten zetten en wetenschappelijk moeten nadenken over de zwakke punten (en het onbenutte potentieel?) in onze fysiologie – en hoe we die het beste kunnen hacken – zal Reich dat doen. tenslotte hebben ons allen een grote dienst bewezen.
